پاندمی کرونا، بزرگترین ضربه به تسهیل گری اجتماعی زد

به گزارش تهران خبر؛ وبینار «منازعه اقتدار سازمانی و مشارکت شهروندی با تاکید بر مسئله اپیدمی ویروس کرونا» صبح امروز با شرکت سید احمد علوی، عضو شورای شهر تهران و رئیس ستاد ساماندهی توان افزایی و حمایت از فعالیت سازمان های مردم نهاد، سبحان یحیایی، استاد دانشگاه و هادی کاشانی فعال حوزه شهری برگزار شد.
سید احمد علوی در این نشست با اشاره به بحران کرونا و تأثیر آن بر ابعاد مختلف زندگی انسان گفت: بحران کرونا با نشان دادن حالات مرزی سیستمهای اجتماعی – اقتصادی عرصه های مختلفی از زندگی انسان را تحت تأثیر قرار داده و باعث شده است بسیاری از جريانهای رو به رشد در عرصه های تجارت و صنعت با چالش مواجه شوند.
وی مفهوم مشارکت اجتماعی و عالی ترین سطح آن که تصمیم‌گیری مشارکتی است را از جمله مهمترين اين عرصه‌هاست عنوان کرد و افزود: تصمیم گیری مشارکتی در جنبه دینی متأثر از “و امرهم شورا بینهم” و در نمود دینی آن بکارگیری نظرات صحابه توسط پیامبر عظیم الشان اسلام در جنگ ها و غزوه ها بوده است.
رئیس کمیته مشارکت های مردمی شورای شهر تهران با بیان اینکه این نگاه همواره تاثیرگذار و موفق بوده و در بحران‌ها همیشه توانسته راه نجات را نشان دهد اظهار داشت: نمونه دیگر در جنبه ملی نیز تلاش های رئیسعلی دلواری در مبارزه با استعمار بود. لذا تصمیم گیری مشارکتی مفهومی بیگانه و غیر بومی برای ما نبوده و نیست.
وی تأکید کرد: اما تصمیم گیری مشارکتی که به نظر بسیاری از صاحب نظران اين عرصه، شکل تصمیم گیری در دوران آينده به حساب می آمد و رويکرد بسیاری از سازمانها پیش از بحران کرونا در بخشهای مختلف تجاری، صنعتی، سیاسی و اداری به سمت مشارکتی شدن بود، به نحو جدی تحت تأثیر کرونا قرار گرفته است. اين مهم باعث شده است لاقل به صورت موقت سازمانها از بسیاری از مزايای تصمیم گیری مشارکتی – که مستلزم بحث و تبادل نظر، صمیمیت، بازخور و اعتماد است – محروم شوند.
به گفته علوی، گويی توافقی نانوشته وجود دارد که در هنگام بحران ديگر فرصت پرداختن به تصمیم گیری مشارکتی نیست!.
وی در این ارتباط گفت: البته بايد اذعان داشت ويژگیهای ذاتی بحران کرونا (از جمله واگیردار بودن اين بیماری) و گستردگی و اهمیت آن، اين وضعیت را وخیم تر ساخته است. با این حال توجه به تفاوت تصمیم گیری گروهی و تصمیم گیری مشارکتی خلا موجود در اين عرصه را آشکارتر می سازد؛ و در عرصه عمل نیز، تصمیم گیری گروهی در دوران بحران حضور و نقشی جدی دارد، اما تصمیم گیری مشارکتی، و مزايايی که مشارکت و همکاری تمام ذینفعان به ارمغان می آورد، در شرايط بحرانی ناديده گرفته شده است.
عضو شورای شهر تهران در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع مسئولیت های اجتماعی در تصمیم گیری ها اشاره کرد و افزود: ذیل مفهوم مشارکت و تصمیم گیری مشارکتی باید به مفهوم مسئولیت اجتماعی نیز بالاخص در شرایط پاندمیک حاضر، توجه خاص و بلیغی را مبذول داشت. با شیوع بیماری کرونا، بحث مسئولیت اجتماعی در کانون توجه قرار گرفته و از مردم، دولتها و سازمان ها در اين رابطه مطالباتی مطرح شد. در اين میان، آنچه تحت عنوان رعايت مسئولیت اجتماعی از بسیاری از سازمان ها توقع می رفت از توان بسیاری از آنها فراتر بود.
وی ادامه داد: همانطور که انتظار می رفت، اغلب سازمان ها در عمل به اين انتظارات ناکام بودند. اين نتیجه کاملا طبیعی بود. هیچ يک از اين سازمانها برای توجه به مسئولیت اجتماعی ايجاد نشده بودند و تنها جنبه ای تشريفاتی برای اين سازمانها داشت. در نتیجه اعتبار و سرمايه اجتماعی بسیاری از سازمانها با بحران جدی مواجه شد.
علوی همچنین با اشاره به وظایف تسهیل گران اجتماعی گفت: وظیفه اصلی يک تسهیلگر فراهم ساختن شرايط و توانمندی های لازم برای مشارکت تمامی ذینفعان است. انجام درست اين وظیفه مستلزم اقدام داوطلبانه، توجه به پويايی های گروه، تشويق همه افراد گروه به همکاری و مشارکت و در برخی موارد مداخله فعالانه است؛ اما بحران کرونا در اين وظیفه نیز تغییرات فراوانی ايجاد کرده است. همانطور که انتظار می رود اولین مسئله مجازی شدن هر چه بیشتر فرايند تسهیلگری است.
وی با اشاره به اینکه بحران کرونا در عمل برخی از وظايف تسهیلگری را ناممکن ساخته است، افزود: در پروژه های جدی تسهیلگری، معمولا يک تسهیلگر مجزا برای توجه به جزئیات روابط میان افراد گروه در نظر گرفته می شود، حال آنکه جلسات مجازی و يا حتی فاصله گذاری اجتماعی چنین اقدامی را ناممکن ساخته است. مسئله ديگر رابطه عمیقی است که بايد میان تسهیلگر و مشارکت کنندگان برقرار باشد. با ادامه دار شدن بحران کرونا، فرايند تسهیلگری از اين جانب نیز دچار مشکل می شود.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: از مهمترين وظايف هر تسهیلگر تصمیم گیری مشارکتی، توجه ويژه به عواطف و احساسات در جلسات تصمیم گیری است. بسیاری از ويژگی ها و شرايط احراز کار تسهیلگری، بر همین اساس طراحی شده است. حال آنکه بحران کرونا اين عرصه را به کلی متحول ساخته است.
وی همچنین گروه فکری را یک آفت در فرایند تسهیل خواند و یادآور شد: گروه فکری نشان از شرايطی دارد که سبک رهبری نادرست، تعلق به انسجام گروه و احتراز از بحران، باعث حمايت از گزينه های نادرست گردد . به طور معمول گروه فکری ناشی از عواملی از جمله عدم تخصص خیلی از مشارکت کنندگان، تفوق و سلطه يک شخص يا گروه در فرايند تصمیم گیری جمعی و عدم تعهد و علاقه مشارکت کنندگان به موضوع است.
علوی با اشاره به نقش نفوذ و قدرت یک فرد در گروه فکری گفت: تفوق و سلطه يک شخص می تواند ناشی از دلایل مختلف، از جمله قدرت سیاسی، تخصص، جايگاه اجتماعی يا اقتصادی و … عنصر مسلط باشد. بحران کرونا به چند طريق اين وضعیت را وخیم تر ساخته است. بحران کرونا با افزايش سطح استرس و هیجان محیطی، مشارکت کنندگان را محتاط تر ساخته است. در نتیجه، به طور معمول میل بیشتری به گروه فکری در فرايند تصمیم گیری مشارکتی ايجاد می شود.
وی خاطرنشان کرد: اين آفت به طور خاص در جلسات مجازی جدی تر می شود. اين مسئله نیز به نوبه خود تأثیر جدی بر افزايش گروه فکری در فرايند تسهیل خواهد داشت. علاوه بر اين، استفاده از نظارت و اهرم های اجبار برای مشارکت در جلسات پساکرونا، بسیار کمتر شده است. بر اين اساس، درونی سازی ارزشها و تقويت مرکز کنترل درونی مشارکت کنندگان می‌تواند راهگشا باشند. اين موارد مستلزم نهادينه شدن معیاری غیر از سودگرايی در فعالیت های سازمان است. بنابراين، هر يک از تغییرات و اصلاحات پیشنهاد شده در ذيل عرصه های فايده گرايی و مسئولیت اجتماعی در اين زمینه کمک کننده خواهند بود.
انتهای پیام/