«ابوریحان بیرونی»، پدر مهندسی مدرن؛ نابغه‌ای که شعاع زمین را قرن‌ها جلوتر محاسبه کرد

ابوریحان بیرونی، پدر مهندسی مدرن، یکی از برجسته‌ترین دانشمندان ایرانی در سده‌های چهارم و پنجم هجری قمری بود که در حوزه‌های متعددی از جمله ریاضیات، ستاره‌شناسی، جغرافیا، انسان‌شناسی، و تاریخ‌نگاری فعالیت داشت. او به زبان‌های خوارزمی، فارسی، عربی، و سانسکریت تسلط داشت و با زبان‌های یونانی باستان، عبری توراتی و سریانی نیز آشنایی داشت. آثار متعدد و متنوع او در علوم مختلف، گواهی بر دانش وسیع و ذهن خلاق این دانشمند برجسته است.

علت شهرت او به نام «بیرونی» این است که در حومه شهر کاث، پایتخت خوارزم، متولد شد و به همین دلیل این لقب به او داده شد. با این حال، برخی نیز او را با عنوان «خوارزمی» معرفی کرده‌اند. اما برای جلوگیری از اشتباه با دانشمند مشهور دیگر خوارزم، یعنی محمد بن موسی خوارزمی، بیشتر از لقب بیرونی برای اشاره به او استفاده می‌شود.

ابوریحان بیرونی در علوم طبیعی دستاورد‌های بی‌نظیری داشت. او از نخستین دانشمندانی بود که وزن مخصوص مواد مختلف را محاسبه کرد و نتایج او تا حد زیادی با اندازه‌گیری‌های مدرن سازگاری دارد. همچنین او در جغرافیا پیشگام بود و با سفر به شهر‌های مختلف، طول و عرض جغرافیایی آنها را تعیین می‌کرد. کار او در ترسیم نقشه‌های جغرافیایی و قرار دادن نقاط روی کره و سپس نقشه‌های مسطح، یکی از نخستین گام‌ها در توسعه علم کارتوگرافی به شمار می‌رود.

یکی دیگر از دستاورد‌های برجسته ابوریحان، محاسبه شعاع زمین بود که عدد به دست آمده توسط او به‌طور شگفت‌آوری نزدیک به اندازه‌گیری‌های امروزی است. این دستاورد نشان‌دهنده توانایی بی‌نظیر او در ترکیب مشاهدات علمی با تحلیل‌های ریاضی است. ابوریحان نه تنها در زمان خود بلکه در دوره‌های بعدی نیز الهام‌بخش دانشمندان و پژوهشگران بسیاری بوده و همچنان یکی از افتخارات بزرگ تاریخ علم ایران و جهان به شمار می‌رود.

منبع: سوفیانیوز