“کمبود نیرو” مهم ترین عامل افزایش درگیری و شهادت محیط بانان

به گزارش تهران خبر و به نقل از تسنیم، حمید ظهرابی، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، با اشاره به افزایش حساسیت‌ها نسبت به درگیری‌های میان محیط‌بانان و شکارچیان غیرمجاز، کمبود نیروی انسانی را مهم‌ترین عامل این اتفاقات دانست و گفت: «بر اساس استانداردهای بین‌المللی، برای هر هزار تا دو هزار و پانصد هکتار، یک محیط‌بان نیاز است؛ اما اکنون برای حدود 30 میلیون هکتار از اراضی تحت حفاظت، تنها 3600 نفر شامل محیط‌بان، همیار و کمک‌محیط‌بان در اختیار داریم.»

وی با اشاره به ساختار مصوب 7200 پست محیط‌بانی در سازمان حفاظت محیط زیست افزود: «از این تعداد، فقط 2670 نفر به کار گرفته شده‌اند که حدود 38 درصد ظرفیت سازمانی را تشکیل می‌دهند. حتی این ساختار ناقص نیز به‌طور کامل پر نشده و در کنار آن، حدود 900 نفر نیروی قراردادی، شرکتی یا داوطلب هم فعالیت دارند که به دلیل نوع رابطه استخدامی، امکان حمل سلاح ندارند و در صورت وقوع حادثه، با مشکلات جدی مواجه می‌شوند. شهادت و جانبازی همیاران محیط‌بان نمونه‌ای از این وضعیت است، بی‌آنکه خانواده این نیروهای فداکار تحت حمایت قانونی باشند.»

ظهرابی ادامه داد: «با توجه به شیفت‌بندی سه روز کار و سه روز استراحت، در عمل فقط نیمی از نیروهای رسمی فعال هستند. همچنین با اجرای قانون کاهش ساعات کاری کارکنان دولت و اعمال شیفت 24 ساعت کار و 48 ساعت استراحت، تعداد محیط‌بانان حاضر به حدود 1200 نفر کاهش یافته که این امر حفاظت را به وضعیت بحرانی رسانده است.»

وی با تأکید بر اینکه حفاظت مؤثر نیازمند حضور فیزیکی و فعال محیط‌بانان در مناطق است، گفت: «در حال حاضر حدود 200 پاسگاه محیط‌بانی در کشور عملاً بدون محیط‌بان فعال هستند. برخی محیط‌بانان متعهد و عاشق طبیعت، از زمان استراحت خود صرف‌نظر کرده و حتی به‌صورت 5 روز کار و 5 روز استراحت فعالیت می‌کنند، اما سازمان اعتبار لازم برای پرداخت اضافه‌کار یا جیره غذایی کافی برای تشویق آنها را ندارد.»

مطالعات علمی و ضرورت چاره‌اندیشی فوری

معاون سازمان حفاظت محیط زیست از آغاز یک مطالعه علمی درباره علل درگیری میان محیط‌بانان و شکارچیان خبر داد و گفت: «اگرچه دلایل اصلی تا حد زیادی روشن است، اما انجام این تحقیق علمی، زمینه‌ساز تصمیم‌گیری دقیق‌تر و مؤثرتر خواهد بود.»

ضعف در جذب نیرو و تغییر کیفیت محیط‌بانان

ظهرابی در ادامه به چالش‌های استخدامی اشاره کرد و افزود: «سهمیه سالانه جذب محیط‌بانان به‌هیچ‌وجه پاسخگوی نیاز نیست و گاهی حتی کمتر از تعداد بازنشستگان همان سال است. از سوی دیگر، با تعطیلی آموزشکده محیط زیست و تغییر در فرآیندهای جذب، کیفیت نیروها نیز افت کرده و افراد فاقد مهارت‌های میدانی به کار گرفته شده‌اند؛ برخی با مدارک کارشناسی ارشد و دکتری در آزمون‌ها پذیرفته می‌شوند، اما توانایی کار محیط‌بانی ندارند و به سرعت از این حوزه خارج می‌شوند.»

وی راهکار این مسئله را در بازگشایی آموزشکده محیط زیست، توسعه مدارس محیط‌بانی و ایجاد سازوکار خاص برای استخدام نیروهای آموزش‌دیده دانست و گفت: «در سال‌های اخیر حدود 35 نفر در دو استان در رشته محیط‌بانی فارغ‌التحصیل شده‌اند و اگر این روند توسعه یابد، می‌توان امیدوار بود فرهنگ محیط‌بانی زنده بماند.»

بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در حفاظت از طبیعت

ظهرابی همچنین از همکاری با صنایع مخابراتی ایران خبر داد و گفت: «در حال نهایی کردن تفاهم‌نامه‌ای هستیم که بر اساس آن، فناوری‌های پایش، هشدار سریع و حفاظت هوشمند در مناطق تحت حفاظت مورد استفاده قرار می‌گیرد.»

او از برنامه‌ریزی برای برگزاری رویداد “فن‌بازار تکنولوژی‌های نوین حفاظت” خبر داد و افزود: «با گردآوری شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه پایش محیط زیست، می‌توان فناوری را در خدمت حفاظت مؤثرتر و کاهش درگیری‌ها به کار گرفت.»

مشارکت مردمی و کاهش تعارضات

معاون محیط زیست طبیعی در پایان با تأکید بر اهمیت جلب مشارکت مردمی گفت: «برنامه‌هایی برای حل و کاهش تعارض میان حفاظت از تنوع زیستی و منافع مردم محلی در دست تدوین است که به‌زودی اطلاع‌رسانی خواهد شد.»

انتهای پیام/