دریاچه ارومیه به سرنوشت “آرال” دچار خواهد شد

به گزارش تهران خبر و به نقل از تسنیم، بر اساس آخرین آمار سازمان حفاظت محیط زیست، حجم آب دریاچه ارومیه به دلیل تبخیر شدید تابستان کمتر شده است اما به این شکل نیست که 100 خشک شده باشد. سطح تراز دریاچه ارومیه 1270.15 متر، وسعت دریاچه 950 کیلومتر مربع و حجم آب دریاچه هم یک میلیارد و 29 میلیون مترمکعب است، این درحالی است که در 26 شهریور ماه 1402 وسعت دریاچه 623 کیلومتر، حجم آب موجود 640 میلیون مترمکعب و تراز هم 1269.84 متر بوده است.

این آمار نشان می‌دهد که وضعیت دریاچه نسبت به سال گذشته بهتر است اما به لحاظ تراز اکولوژیک خوب نیست و همچنان نمی‌توانیم بگوییم شرایط پایدار است. تراز دریاچه نسبت به تراز اکولوژیکی که باید باشد(1274.10 متر) 3 متر و 95 سانتی‌متر کمتر است.

در رابطه با آخرین شرایط دریاچه و امیدها برای احیای آن، حمیدرضا رمضانی؛ کارشناس آب و محیط زیست به تسنیم گفت: آنچه که به وضوح پیداست، این است که تاکنون چهار دولت متوالی، وعده احیای دریاچه ارومیه را داده‌اند. با این حال، دولت‌های یازدهم و دوازدهم تا حدی موفق‌تر از بقیه عمل کردند، اما امروز از دریاچه ارومیه چیزی جز اندکی آب در کف آن باقی نمانده است و همه دریافته‌اند که احیای این دریاچه دیگر با گفتاردرمانی ممکن نیست.

وی افزود: با آسیبی که در سال‌های گذشته به دریاچه ارومیه وارد شده، حتی اگر آب کافی هم تأمین شود، به دلیل تشکیل سنگ‌های نمکی و تبدیل شدن به پلایا(زمین‌هایی در پست‌ترین قسمت حوضه آبریز یا دشت‌های مسطح که در فصل خشک یا تمام طول سال خشک هستند)، هرگز به حالت اولیه باز نخواهد گشت. اگر حقابه‌ها تأمین شوند، عمر آن به‌عنوان یک تالاب فصلی اندکی افزایش می‌یابد و در غیر این صورت، خشکی‌های پی‌درپی باعث محو کامل آن خواهد شد.

این کارشناس تأکید کرد: دریاچه ارومیه اکنون به یک تالاب فصلی تبدیل شده است و با ادامه این روند، در آینده‌ای نه چندان دور به سرنوشت دریاچه آرال دچار شده و ناپدید خواهد شد. دیگر تالاب‌های ایران نیز در مسیری مشابه قرار دارند و به‌زودی از بین رفته و به کانون‌های ریزگرد تبدیل خواهند شد.

وی خاطرنشان کرد: شوربختانه، در ایران، با مدیریت نادرست منابع آبی چنان ضربه‌ای به ریشه این منابع وارد شده که دیگر رودخانه، دریاچه، تالاب، مرتع و کوهستانی وجود ندارد که دچار وضعیت بحرانی نشده باشد. این عملکرد نادرست، تبعات غیرقابل جبرانی مانند مهاجرت جمعیت و خالی شدن روستاها از سکنه را به همراه خواهد داشت.

رمضانی گفت: نکته قابل توجه این است که طبق بررسی‌های انجام شده، 85 درصد علت خشکی دریاچه ارومیه به عوامل انسانی و تنها 15 درصد به دلایلی چون تغییر اقلیم و گرمایش زمین مربوط می‌شود.

به گزارش تسنیم، دریاچه آرال که توسط رودخانه آمودریا تغذیه می‌شود،  قبلاً چهارمین دریاچه بزرگ جهان از نظر مساحت بود اما روند خشکی آن که از سال 1960 شروع شده است، اکنون به مرحله‌ای رسیده که تنها حدود 10 درصد این دریاچه باقی مانده است.

بر اساس آخرین تصاویر هوایی از این دریاچه که توسط ناسا منتشر شده است، منطقه جنوب شرقی دریاچه آرال دستخوش بیابان‌زایی شدیدی شده که باعث پیدایش صحرای آرالکوم به عنوان یکی از جدیدترین بیابان‌های جهان با مساحت 62000 کیلومتر مربع  شده است. این منطقه صحرایی اکنون تبدیل به یکی از کانون‌های اصلی توفان‌های مکرر شن و گرد و غبار در منطقه شده که کشورهای قزاقزستان، ازبکستان و حتی افغانستان را تحت تأثیر قرار داده است.

خشکی دریاچه آرال عمدتاً به دلیل سیاست‌های کشاورزی شوروی سابق در دهه 1960 اتفاق افتاد. در آن زمان، برای توسعه کشاورزی و به‌ویژه کشت پنبه، آب رودخانه‌های آمودریا و سیردریا که منابع اصلی تغذیه دریاچه آرال بودند، به سمت زمین‌های کشاورزی منحرف شد. این انحراف گسترده منابع آبی، باعث کاهش ورود آب به دریاچه آرال شد.

از آنجا که دریاچه آرال یک اکوسیستم بسته و شکننده بود، این کاهش ورودی آب منجر به خشک شدن تدریجی آن شد. همچنین، تغییرات آب‌وهوایی و افزایش تبخیر آب به دلیل کاهش سطح آب دریاچه هم به این روند سرعت بخشید.

انتهای پیام/